Zdjęcie rentgenowskie pomaga postawić rozpoznanie lub ukierunkować rozszerzenie diagnostyki o inne badania konkretnych obszarów ciała. Jakie są wskazania do jego wykonania? Jak przebiega i jak się do niego przygotować?

Co to jest badanie RTG?

RTG, to popularna w medycynie metoda obrazowania, wykorzystująca promieniowanie rentgenowskie. Badanie to pomaga w uzyskaniu czytelnych obrazów różnych narządów oraz w diagnozowaniu nieprawidłowości w ich budowie. Dzięki różnicom absorbcji promieniowania przez poszczególne tkanki ciała, rejestrowany jest obraz, na którym tkanka kostna jest najjaśniejsza, a otaczające ją tkanki miękkie są widoczne jako miejsce zaczernione. Badanie RTG jest bezbolesne i bezpieczne, ponieważ organizm nie jest narażony na duże dawki promieniowania. Jednak należy zachować ostrożność i nie wykonywać go bez potrzeby.

Do najczęściej wykonywanych badań RTG należą:

• badanie klatki piersiowej – wykonuje się je m.in. w przypadku podejrzenia zmian zapalnych płuc i opłucnej, zmian nowotworowych płuc, gruźlicy, rozedmy płuc oraz niewydolności układu krążenia. Ponadto dzięki niemu można ocenić układ oddechowy, sylwetkę i wielkość serca;
• badanie układu kostnego – jest ono pomocne w przypadku poszukiwania zaburzeń struktury kości, związanych z osteoporozą, chorobami reumatycznymi lub zwyrodnieniowymi. Pozwala również na rozpoznanie zmian pourazowych w kościach, takich jak złamania lub zwichnięcia;
• badanie przeglądowe jamy brzusznej – służy ono ocenie kształtu przełyku oraz jego ewentualnych zwężeń. Umożliwia również uwidocznienie kształtu żołądka i jego czynności ruchowych, oraz określenie jego położenia w stosunku do innych narządów. Ponadto pozwala ono na rozpoznanie kamieni nerkowych i żółciowych, wrzodów żołądka i dwunastnicy, guzów oraz ciał obcych.

Do pozostałych badań RTG należą:

• badanie kręgosłupa szyjnego i piersiowego;
• badanie kręgosłupa lędźwiowego;
• badanie miednicy;
• badanie czaszki;
• badanie zatok.

Wskazania do wykonania badania RTG

RTG pomaga diagnozować liczne choroby i dolegliwości. Każdy obszar badania posiada inne wskazania do badania.

Wskazania do wykonania RTG klatki piersiowej:

• obrażenia klatki piersiowej;
• diagnostyka zmian nowotworowych;
• podejrzenie zmian zapalnych, rozedmy, odmy, zapalenia płuc i opłucnej lub gruźlicy;
• przedoperacyjne i pooperacyjne badanie klatki piersiowej;
• ocena wielkości serca oraz wydolności jego lewej komory;
• badania okresowe – wykonywane co roku w przypadku osób palących lub pracujących w szkodliwych warunkach;
• ból w klatce piersiowej, duszności lub długo utrzymujący się kaszel;
• zaburzenia rozwojowe narządów klatki piersiowej.

Wskazania do wykonania RTG układu kostnego:

• złamania i zwichnięcia;
• bóle kości;
• kontrola pooperacyjna lub kontrola zrostu złamania kości;
• choroby zwyrodnieniowe i reumatyczne;
• osteoporoza;
• nowotwory kości;
• zwężenie szpary stawowej;
• wyrośla kostne.

Wskazania do wykonania RTG przeglądowego jamy brzusznej:

• celowo lub przypadkowo połknięte ciała obce;
• kamienie nerkowe i żółciowe;
• podejrzenie niedrożności lub perforacji przewodu pokarmowego;
• przygotowanie do urografii;
• wykazanie drożności protez lub stentów w obrębie dróg żółciowych;
• nieprawidłowe poziomy płynów gromadzących się w jelitach, przy niedrożności przewodu pokarmowego;
• gaz pod przeponą wydostający się przy perforacji przewodu pokarmowego.

Badanie RTG jest przeciwskazane w ciąży.

Jak się przygotować do badania RTG?

Większość badań RTG nie wymaga specjalnego przygotowania. Wyjątkiem jest RTG układu pokarmowego i odcinka lędźwiowego kręgosłupa, ponieważ wykonuje się je na czczo i nie można bezpośrednio przed nim palić. W obu tych przypadkach nie należy również spożywać pokarmów wzdymających. W dniu poprzedzającym badanie zalecane jest przyjmowanie środków odgazowujących. Każde badanie RTG wymaga dostarczenia lekarzowi poprzednich zdjęć do porównania.

Jak przebiega badanie RTG?

Pacjent jest instruowany, jaką pozycję powinien przyjąć oraz jaki fragment ciała odsłonić do prześwietlenia. Następnie radiolog przechodzi do pomieszczenia, w którym obsługuje specjalną aparaturę. Podczas niektórych badań pacjent może zostać poproszony o wstrzymanie na chwilę oddechu. Badanie RTG powinno trwać od kilku do kilkunastu minut. Z opisanym przez radiologa zdjęciem pacjent zgłasza się do lekarza, który skierował go na badanie.