Diagnostyka cukrzycy, to szereg badań profilaktycznych, a także zalecanych cukrzykom. W wielu przypadkach choroba ta przebiega bezobjawowo, a nieleczona przyczynia się do występowania różnych groźnych powikłań. Jakie są wskazania do wykonania diagnostyki cukrzycy i jak się przygotować do badań wykonywanych w jej zakresie?
Diagnostyka cukrzycy opiera się przede wszystkim na badaniach biochemicznych krwi. Mają one na celu wczesne diagnozowanie i leczenie tej choroby. Ponadto dzięki nim można również rozpoznać konkretny typ cukrzycy. Do najczęściej wykonywanych badań z zakresu diagnostyki cukrzycy należą:
- oznaczenie glukozy na czczo – służy rozpoznawaniu i monitorowaniu leczenia cukrzycy, oraz ocenie metabolizmu węglowodanów;
- doustny test tolerancji glukozy (OGTT) – polega na pomiarze poziomu glukozy we krwi po dwóch godzinach od jej podania.
- oznaczenie poziomu insuliny – pomaga ocenić wytwarzanie insuliny, wykrywać wyspiaka oraz przyczyny występowania hipoglikemii;
- oznaczenie C-peptydu – pozwala ocenić insulinooporność, diagnozować aktywność komórek beta wysp trzustkowych, oraz przyczyny hipoglikemii;
- odsetek hemoglobiny glikowanej – to wskaźnik wyrównania metabolicznego cukrzycy, służący do oceny stężenia glukozy we krwi z ostatnich 120 dni.
Wskazania do wykonania diagnostyki cukrzycy
Wskazaniem do wykonania diagnostyki cukrzycy mogą być następujące objawy:
- wzmożone pragnienie;
- suchość skóry i błon śluzowych;
- częste oddawanie moczu w dużych ilościach;
- senność i zmęczenie;
- kwasica;
- śpiączka ketonowa;
- przyspieszony oddech;
- zwiększonych apetyt, któremu często towarzyszy utrata masy ciała;
- nieostre widzenie;
- brak menstruacji u kobiet;
- zaburzenia świadomości;
- mrowienie, drętwienie oraz ból w stopach;
- nudności i wymioty;
- bóle brzucha;
- trudne leczenie infekcji oraz utrudnione gojenie się ran;
- zaburzenia wzwodu u mężczyzn;
- zmiany ropne na skórze;
- stany zapalne narządów moczowo-płciowych.
Jak się przygotować do diagnostyki cukrzycy?
Badania wykonywane w zakresie diagnostyki cukrzycy najczęściej polegają na pobraniu krwi. Wymagają więc specjalnego przygotowania:
- w przypadku doustnego testu tolerancji glukozy należy uzyskać od lekarza pisemne potwierdzenie o braku przeciwwskazań do wykonania tego badania. Niezbędne jest także zakupienie w aptece 75 g glukozy;
- na co najmniej 12 godzin przed badaniem nie powinno się przyjmować posiłków;
- przed badaniem, w przypadku oznaczenia glukozy na czczo, oznaczenia poziomu insuliny, C-peptydu oraz odsetka hemoglobiny glikowanej, nie należy pić kawy, napojów słodzonych, a także jeść owoców, warzyw, słodyczy oraz żuć gumy i palić papierosów. Dodatkowo w dniu poprzedzającym badanie nie powinno się spożywać obfitych i tłustych posiłków;
- w przypadku doustnego testu tolerancji glukozy, nie należy na co najmniej 3 dni przed badaniem zmieniać diety;
- bezpośrednio przed badaniem można wypić niewielką ilość wody;
- na 15 minut przed pobraniem wskazane jest pozostawanie w pozycji siedzącej;
- badanie najlepiej przeprowadzać w godzinach porannych oraz przed przyjęciem porannej porcji leków (o ile lekarz nie zaleci inaczej);
- należy poinformować lekarza lub personel pobierający krew, o wszelkich przyjmowanych preparatach ziołowych, suplementach i lekach.
Jak przebiega diagnostyka cukrzycy?
Oznaczenie glukozy na czczo, oznaczenie poziomu insuliny, C-peptydu oraz odsetka hemoglobiny glikowanej polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej. W przypadku doustnego testu tolerancji glukozy przebieg badania jest nieco inny. Najpierw od pacjenta zostaje pobrana próbka krwi, a następnie w ciągu 3-5 minut wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w około 200 ml ciepłej wody. Po dwóch godzinach krew zostaje pobrana ponownie. U kobiet w ciąży pobranie wykonuje się po 1 godzinie i po 2 godzinach od wypicia glukozy. Przez cały czas trwania badania nie należy przyjmować płynów, spożywać żadnych posiłków, palić tytoniu ani opuszczać budynku.
